Skip to main content

Ц.Гайтав "Монгол эх"

Саран гоо төрсөн
Сайхан монгол эхийн
Үр нь болсон бидэнд
Үзэг барьсан надад
Эхийн ачийг хариулах
Бэхийн ихийг зориулах
Нарны дор амьдарсны
Насны ариун үүрэг бий.
Булцгар нялх үеэсээ
Бумбагар жаахан цагаасаа
Булчин сууж өстлөө
Буурал болж өтөлтлөө
Монгол эхийн хайраар
Мөнх л бид дулаацаж
Сэтгэлийн өвлийг үзсэнгүй
Сэв тортог харсангүй ээ.
Бүүвэйн сайхан дуунд нь
Бүгд тавтай нойрсож,
Буянтай ариун сүүг нь
Бувар бувар амталж
Оёж өгсөн хувцасы нь
Оодгор болтол өсөж.
Олонцоглож өгсөн эмээлий нь
Олмыг тасартал тэнхээжиж
Эхийн хайрыг үзэхдээ
Эрдэм ажил сурахдаа
Энд тэнд явахдаа
Эргэж бас уулзахдаа
Үс буурал боллоо гээд
Үнсүүлэхээ бид байдаггүй
Нас дээр гарлаа гээд
Үрээ бид больдоггүй
Хүүхэд байх цагаасаа
Аашны нь сайханыг авлаа
Хүргэн бэр болохоосоо
Ажлы нь сайныг дуурайлаа
Зүү барьдаг гараас нь
Үйл үртэс сурлаа
Зүтгэл ихт чанараас нь
Айл гэрээ додомдлоо
Ингэ мал саадаг
Идээ цагаа хийдэг,
Хүнийг хайрладаг ёс
Хүндэлж энэрдэг тус
Хамаг нандин чанарыг
Хайрт эхээсээ сурлаа
Дөмөг бүхний нь дээжээр
Төвшин бат ирлээ
Үрдээ ханддаг эх шиг
Үй түмэндээ хандаж
Төрдөө бид төвшин
Түмэндээ бид зүтгэж
Эхийн ачийг хариулах
Бэхийн эхийг зориулах
Нарны дор амьдарсны
Насны гавьяа байгуулна.
Энэ биенд байгаа
Эрхэм сайхан бүхнээ
Эх хүний хайрласан
Эрдэнэ гэж үздэг
МОНГОЛ сайхан эхийн
Үр болсон бид
Цэнгэлийн манлайд хүрэх
Үйлсийн зүг тэмүүлнэ.
-1964 он-

Comments

Санал болгох нийтлэлүүд

Цэвэгмэдийн Гайтав (1929-1979)

Ц.Гайтав 1929 онд Өвөрхангай аймгийн богд сумын нутагт малчны гэрт төржээ. Бага дунд сургууль, санхүү эдийн засгийн техникум, УБДС төгсжээ. Ц.гайтавын <<Шүлгүүд>>, <<Улаан туг>>, <<Гэрэлт хөшөө>>,<<Карл Маркс>>, <<Сайхан эх орон>> зэрэг шүлэг найраглалын 30 гаруй ном хэвлэгдсэн юм. Шилдэг бүтээл туурвисан учир 1961 онд БНМАУ-ын төрийн шагнал, 1967онд МЗЭ-ийн шагнал, 1971 онд МХЗЭ-ийн шагнал, 1979 онд БНМАУ-ын соёлын гавьяат зүтгэлтэн цол хүртжээ.

Р.Чойном "Үг"

Хэн хүнтэй үг ярина гэдэг Хэрэг дээрээ тулалдаан юм. Халуун хүйтэн ямар ч зэвсгээс Хатуу зөөлөн үг хүчтэй. Үгээр хүнийг захирч болно Үхүүлж ч болно сэхээж ч болно. Шалдлуулж, инээлгэж, уйлуулж болно. Шархлуулж бас эдгээж болно. Ярина гэдэг харин чанга дуугарахын нэр биш Яруу уран илтгэхийн нэр биш Гал шиг бадарч ус шиг урсгахын нэр биш Гагцхүү зөв сэтгэж, зөв дуугарахын нэр. Эсрэг талаа судлалгүйгээр Эхэлж тулаанд ордоггүйн адил Ярьж байгаа хүнээ мэдэлгүйгээр Ямар үг түүнд тохируулах вэ. Арслан заан шиг лут этгээдийг Ангийн калибр шиг үгээр загатнуулах ч үгүй. Танк эсэргүүцэх буу шиг хүчит үгээр бөмбөгдвөл Тарвага шиг хүнээс юу нь үлдэх вэ. Эхээс төрөхийн цорын ганцхан Эвхмэл хутга шиг яриатай хүнийг Дамаскийн илд шиг сүрт үгээр Далайсны гарз шүү дээ. Байлдааны хуягт шиг хүний урьдаас Банз мод шиг үг хэлэх Барын урдаас Балиус барьсантай ижил.

Б. Лхагвасүрэн "Боржигоны бор тал"

Санаа алдахад Эхийн сүү тагнайд амтагдаж Салхины үзүүр залгихад Агь хоолойд аргасан Боржигины бор тал минь Тэргэл саран туулж баралгүй хээр хонодог Тэнгэрийн хэвтэр буурал тал минь Таанын цагаан толгойноос өөр Тайтгаруулах цэцэггүй нүцгэн тал минь Нандин эрхэмсэг эгэл боргилын туйл Нар хур царайчилсан газрын саальтай хормой минь Тэнгэр тийчиж намайг төрөхөд тал минь Торго шиг зөөлөн байсан чи Жаргал зовлон хоёрыг амсаж эдэлж Чулуун дээр чинь баяр гунигийн нулимс унагахад Эр хүн шиг нуруутай бай гэсэн шиг Эргүүлж над руу цацан хатуугаас хатуу байсан чи Сайран дээр чинь өдөлсөн жигүүртэн тэнгэртээ нөгчихөд Салхи хөлөглөсөн өд нь чам дээр эргэж буудаг Ботго нь үхсэн ингэний Борвио хагартал савирсан цусны туяатай сүүг Чи л залгиж зовлонг нь хугасалж Чинэсэн хөхийг нь амирлуулсан Дээдсийн шарил харваж унасан тэнгэрийн солирыг Дэлхийн төвтэй чи л нийлүүлсэн Чиний шарх Зүрхний шархнаас хождож анина тал минь Тугалын бэлчээрээс эхлэн Тоглоом дэлгэсэндээ чи Намайг ...